Simin Şay
Artvin kültür envanterinde taşınmaz kültür varlığı olarak tescillenmiş yapı, pek çok tarihi anıta ev sahipliği yapan Yusufeli’nin Altıparmak Köyü’nde, Barhal Çayı’nın kuzeyindeki yamaçlarda yer alır. Parkhali İncili’nden anlaşıldığına göre, Gürcü Kralı David Magistros zamanında, 961-973 yılları arasında yapılarak Vaftizci Yahya’ya adanmıştır. Kilisenin güney cephesinde görülen Gürcüce yazıttan, XV. yüzyılda onarıldığı anlaşılır. Bu yazıt dışında zaman içerisinde yapılan eklerle de kilise zenginleştirilmiştir. Aslında bir manastır olan yapıdan günümüze sadece bir kilise ve iki şapel ulaşabilmiştir. 28.55×18.65 m ölçüye sahip, üç nefli bazilikal planlı, düzgün kesme taşlarla dolgu duvar tekniğinde inşa edilen yapının anıtsallığı, işçiliğindeki ustalık ve sağlamlığı oldukça dikkat çekicidir. Kilise ana planında, kuzey, güney ve batı cephelerinde toplam üç kapı bulunur. Ancak kilise bir dönem cami olarak kullanılmış ve bu sırada kuzeydeki kapı içi örülerek kapatılmış, güney kapısı mihrap nişine dönüştürülmüştür. Batıdaki kapı ise bugün hala girişin sağlandığı tek kapı olarak kalmıştır.
Daha çok dış cephede, pencere alınlıklarında görülen, geometrik ve bitkisel kompozisyonlar ile hayvan ve melek figürlerinden oluşan taş süsleme repertuarı ile bölgedeki Ortaçağ Gürcü Hıristiyan dini mimari taş süslemeleri için önemli ve çarpıcı bir örnektir. Bazı kaynaklar kilise apsisinde figürlü freskoların varlığından söz etse de yapının 17.yüzyılda camiye dönüştürülmesi sırasında duvarların sıvanmış olmasından dolayı ne yazık ki bunları bugün göremiyoruz.
Kaynakça
Mine Kadiroğlu-Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, Ankara: Bilgin Kültür Sanat, 2010.
Korkut, Tahsin, “Artvin ve Erzurum İllerindeki Bagratlı Dönemi Hıristiyan Dini Mimarisinde Taş Bezeme”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sos. Bil. Enst. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van, 2016.
